Dünya Kanser Günü ilk kez 2005 yılında Uluslararası Kanser Kontrol Örgütü (UICC) tarafından düzenlenmiştir. Her yıl 4 Şubat Dünya Kanser Gününde Uluslararası Kanser Kontrol Örgütü (UICC) ve ortak kuruluşların birlikte yürüttüğü, milyonlarca ölüme neden olan ve pek çoğu önlenebilir olan bir hastalığa karşı toplumsal bilinci artırmak amacıyla tüm dünyada kampanyalar düzenlenmektedir.
Kanser, dünyada ve ülkemizde kalp-damar hastalıklarından sonra ikinci ölüm sebebidir.. Dünyada en çok akciğer (yüzde 13), meme (yüzde 11,9) ve kolon (yüzde 9,7) kanserleri görülmektedir. Kanserden ölümler arasında ilk sırada yüzde 19,4 ile akciğer, yüzde 9,1 ile karaciğer ve yüzde 8,8 ile mide kanseri yer almaktadır. Erkeklerde en sık akciğer ve prostat kanseri görülürken, kadınlarda en sık meme kanseri görülür.
Bildiğimiz nedenler arasında ilk beş sırada şunlar yer almaktadır:
- *Meyve ve sebze tüketiminin az olması (sağlıksız beslenme)
- *Fiziksel aktivite azlığı
- *Sigara kullanımı
- *Alkol kullanımı
Bu beş neden, hemen hemen kanser nedeniyle olan her üç ölümden birinden sorumludur.
Yukarıda sayılan risk faktörleri arasında en önemli olanı tütün kullanımıdır (sigara, nargile, puro, vb) ve yaklaşık her beş kanser ölümünün birinden sorumludur. Bu beş en önemli kanser etkeninin tamamı değiştirilebilir nedenlerdir. Bu nedenle kanser önlenebilir hastalıklar grubunda yer almaktadır.
Kansere neden olduğu bilinen bazı enfeksiyonlarda vardır; ve bunlardan da aşı ile korunmak mümkündür. Örneğin, Hepatit B virüsunun neden olduğu karaciğer kanseri ile İnsan Papilloma Virüsunun (HPV) yol açtığı rahim ağzı kanseri aşı ile önlenebilir hastalıklardır.
Kanserden olan ölümleri azaltmanın bir başka yolu da kanserin erken dönemde fark edilmesi ve tedavi edilmesidir. Bunun için;
Kişiler, hastalık erken dönemde iken, bulguları fark edince vakit kaybetmeden hekime başvurmalıdır. (Erken Tanı)
Riskli yaş grubunda yer alan kişiler, hastalığı henüz hiç bir bulgu vermediği dönemde tanımayı hedefleyen kanser tarama programlarına katılmalıdırlar. (Tarama)
Ülkemizde “Kanser Kontrol Programı” kapsamında kadınlarda meme ve rahim ağzı (serviks), erkeklerde ve kadınlarda kolorektal kanserler ile ilgili tarama programları yürütülmektedir. Kanser taramaları Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM) ve Aile Sağlığı Merkezlerinde yapılmaktadır.
Meme kanseri taraması için 40-69 yaş arasındaki kadınlara 2 yılda bir mobil ünitelerde veya KETEM’lerde mamografi çekilmektedir.
Rahim ağzı kanseri taraması Aile Sağlığı, Toplum Sağlığı Merkezlerinde veya KETEM’lerde 30-65 yaş arasındaki kadınlara 5 yılda bir yapılmaktadır.
Kolorektal kanser taraması 50-70 arasındaki kadın ve erkeklere 2 yılda bir gaitada gizli kan testi ve 10 yılda bir kolonoskopi ile yapılmaktadır.
Sonuç olarak; yapılan çalışmalar bildiğimiz risk faktörlerinden kaçınarak, var olan kanıta dayalı önleme stratejilerini uygulayarak kanseri %30-50 oranında azaltmanın mümkün olduğunu göstermektedir. Ayrıca erken tanı ve tarama programları da kanser yükünü azaltmaktadır.
“Kararlıyım ve Yapacağım”!